Taiko zkEVM Rollups: Bước tiến cho khả năng mở rộng của Ethereum
Taiko là một nền tảng Layer 2 được xây dựng trên Ethereum với công nghệ cốt lõi là Zk Rollup tương tự như ZkSync, StarkNet, Scroll hay Polygon zkEVM. Taiko là một cái tên khá mới lạ đối với cộng đồng crypto thời điểm hiện tại tuy nhiên với việc cam kết cho ra mắt zkEVM type 1 khiến cộng đồng rất tò mò về dự án này.
Trong bài viết này mọi người cùng theo chân Blockchain247 để tìm hiểu về Taiko nhé!
ZkEVM là gì? Tại sao cần có zkEVM?
Ethereum, một blockchain có thể lập trình đầu tiên, cung cấp rất nhiều tiện ích cho cộng đồng nhà phát triển. Tuy nhiên, giống như bất kỳ mạng blockchain nào khác, Ethereum cũng gặp vấn đề về “trilemma” của blockchain – phân tán, bảo mật và khả năng mở rộng. Ethereum đảm bảo một mạng phân tán và bảo mật cao, nhưng nó đang gặp vấn đề về khả năng mở rộng, bao gồm chi phí giao dịch và lưu lượng.
Tuy nhiên, nếu Ethereum không cải thiện được khả năng mở rộng và giảm chi phí giao dịch, cộng đồng lớn nhà phát triển và người dùng sẽ không thể tận dụng được các tính năng của nó hoặc triển khai các ứng dụng sáng tạo. Ethereum cần phải có khả năng mở rộng đến bất kỳ ai muốn tham gia vào mạng lưới.
Trong bối cảnh đó, một giải pháp tiềm năng đến từ rollups, đặc biệt là Ethereum-equivalent ZK rollups, như Taiko.
Taiko, một Ethereum-equivalent ZK rollup, giúp tăng tốc độ xử lý của Ethereum bằng cách hỗ trợ tất cả các opcode EVM trong kiến trúc lớp 2, đảm bảo tính bảo mật, phân tán và không cần phép.
Taiko là một giải pháp tiềm năng để mở rộng quy mô của Ethereum về cả mặt kỹ thuật và phi kỹ thuật bằng cách hỗ trợ tất cả các mã lệnh (code) zkEVM một cách phi tập trung và an toàn nhất. Mục tiêu chính của Taiko là trở thành loại 1 của zkEVM (Type 1 ZkEVM) với cấp độ tương thích với EVM cao nhất.
Công nghệ của Taiko
Taiko ZK-EVM là một giải pháp mở rộng quy mô của Ethereum, gồm ba phần chính: ZK-EVM, L2 roll-up node và giao thức L1. Hãy cùng BC247 tìm hiểu chi tiết từng phần.
ZK-EVM
Taiko chạy mã lệnh hợp đồng thông minh Ethereum mà không cần thay đổi. Nhà phát triển có thể chuyển đổi mã của họ từ hợp đồng thông minh Ethereum và triển khai mã Solidity của mình trên Taiko. Điều này cho phép ZK-EVM chạy với mỗi opcode EVM và tạo ra chứng minh tính hợp lệ cho các mạch ZK-EVM. Điểm lợi thế tốt nhất của Taiko là Ethereum và Solidity hoạt động một cách liền mạch, không gây gián đoạn cho quy trình làm việc của nhà phát triển.
Layer 2 Roll-up node
Các Taiko node nhận dữ liệu giao dịch từ Ethereum và thực thi nó trên L2, cuối cùng tiến hành trạng thái theo thực thi giao dịch. Những nút này quản lý chuỗi roll-up. Hiện tại, nút Taiko là một Ethereum Geth Fork.
Giao thức Taiko ( Taiko Protocol)
Giao thức Taiko xác định các quy tắc cho roll-up và những ai là những người tham gia tiềm năng. Thiết kế tập trung vào việc giúp giao thức được phân tán, an toàn và phi tập trung. Các hợp đồng thông minh (Smart contract) được triển khai trên Ethereum có chức năng cung cấp dữ liệu và xác minh các bằng chứng ZK-SNARK. Trong khi đó, trên nền tảng Taiko, các hợp đồng thông minh có thể thực hiện một số nhiệm vụ quan trọng như sử dụng lại khả năng lập trình của EVM để thực thi các thuộc tính giao thức cụ thể.
Cơ chế hoạt động của Taiko
Trước khi bắt đầu tìm hiểu về cơ chế hoạt động của Taiko, hãy tìm hiểu về các đối tượng tham gia trong mạng. Có ba vai trò khác nhau như sau:
Proposer (Người đề xuất): Đây là những người tạo block cho các giao dịch của người dùng trên L2 và đề xuất các block này đến L1. Bất kỳ ai đều có thể thực hiện chức năng tạo block này.
Prover (Người xác thực): Đây là những người tạo ra chứng minh ZK-SNARK để kiểm tra tính hợp lệ của các giao dịch từ L2 và các block mà Proposer đã đề xuất. Bất kỳ ai cũng có thể thực hiện chức năng xác thực block này.
Node Runner (Người chạy node): Đây là những người đảm nhiệm việc thực thi các giao dịch on-chain để luôn đồng bộ với trạng thái trong mạng. Proposer, Prover hoặc bất kỳ ai đều có thể chạy node để đáp ứng vai trò của họ trong mạng lưới.
Các khối (block) trong blockchain Taiko là tập hợp các giao dịch được thực hiện tuần tự trên Taiko. Các block mới có thể được thêm vào chuỗi để cập nhật trạng thái và được tính toán bằng cách tuân theo các quy tắc của giao thức để thực hiện các giao dịch.
Quá trình chấp thuận block (Block submission) được chia thành hai phần:
Đề xuất block (Block proposal): Khi Proposer đề xuất một block, dữ liệu của block sẽ được xuất bản trên Ethereum và block sẽ được thêm vào danh sách được đề xuất trong hợp đồng thông minh của Taiko. Giao thức Taiko đảm bảo rằng block sẽ không bị thay đổi vào thời điểm này, nghĩa là việc thực thi block là tất yếu và bất kỳ ai cũng có thể tính toán trạng thái chuỗi sau khi thực thi.
Tạo bằng chứng (Block prove): Prover sẽ tạo ra một chứng minh hợp lệ và chứng minh tính đúng đắn của các block vừa được gửi lên. Prover có thể tạo ra chứng minh cho một block chỉ sử dụng dữ liệu công khai trên Ethereum.
Xác minh block (Block verification): Prover sẽ xác minh block hiện tại và block trước đó để đảm bảo rằng hai block được liên kết chính xác với nhau. Sau đó, block sẽ được đánh dấu đã hoàn thành trên on-chain.
Cơ chế hoạt động của Taiko dựa trên việc tất cả các dữ liệu cần thiết để xây dựng lại trạng thái hiện tại và thêm các block đều có sẵn trên Ethereum. Các chứng minh viên chỉ sử dụng dữ liệu công khai trên Ethereum đểtạo ra các chứng minh, giúp Taiko L2 blockchain hoạt động theo cách phi tập trung và đảm bảo tính bảo mật và độ tin cậy của các giao dịch.
Điểm nổi bật của Taiko
Tương thích hoàn toàn với Ethereum (Type 1 ZK-EVM): Type 1 ZK-EVM mà Taiko sử dụng là hoàn toàn tương thích với Ethereum. Điều này cho phép các lập trình viên di chuyển DApp giữa Ethereum và Taiko một cách liền mạch, giảm thiểu rủi ro lỗi hợp đồng và tiết kiệm thời gian lập trình. Ngoài ra, việc sử dụng Type 1 ZK-EVM cũng giúp Taiko có nhiều nguồn lực hơn để phát triển các tính năng đột phá.
Mã nguồn mở (Open-source): Tất cả mã nguồn của Taiko đều được đăng tải trên GitHub và có sẵn cho cộng đồng để xem, xây dựng hoặc chỉnh sửa. Điều này đảm bảo sự đa dạng và chất lượng của mã nguồn, được đóng góp đóng góp từ cộng đồng lớn và các nhà phát triển trên toàn thế giới. Điều này mang lại cho dự án một mức độ đáng kể của tính đa dạng và độ tin cậy cao hơn.
Tính bảo mật và tốc độ cao: Taiko sử dụng các công nghệ bảo mật tiên tiến như ZK-SNARKs để đảm bảo tính riêng tư và bảo mật cho các giao dịch. Ngoài ra, Taiko cũng có tốc độ xử lý nhanh hơn so với Ethereum, giúp cho các giao dịch được xử lý một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Hỗ trợ cho các ứng dụng DeFi và NFT: Taiko cung cấp một nền tảng cho các ứng dụng DeFi và NFT để phát triển và triển khai trên blockchain. Điều này cho phép các nhà phát triển tận dụng tiềm năng của blockchain để tạo ra các ứng dụng tài chính phi tập trung và tạo ra các tài sản kỹ thuật số độc đáo.
Khả năng mở rộng: Taiko cung cấp khả năng mở rộng linh hoạt cho các dự án, cho phép các nhà phát triển mở rộng quy mô một cách dễ dàng và hiệu quả hơn. Do đó, Taiko có thể đáp ứng được nhu cầu của các dự án phát triển lớn và có thể mở rộng quy mô một cách bền vững.
Thông tin cơ bản về token
TBA
Roadmap
Taiko đã công bố roadmap của họ như sau:
Alpha Testnet 1: Đã hoàn thành vào tháng 12/2022.
Alpha Testnet 2: Đang diễn ra trong tháng 3/2023.
Thử nghiệm thêm các phiên bản Alpha Testnet: Dự kiến ra mắt trong Q2-Q3/2023.
Thử nghiệm thêm các phiên bản Beta Testnet: Dự kiến ra mắt trong Q3-Q4/2023.
Mainnet: Dự kiến ra mắt đầu năm 2024.
Core Team
Đội ngũ phát triển của Taiko đã từng có thời gian tham gia nghiên cứu và phát triển (R&D) về zkEVM cùng với Ethereum Foundation vào năm 2021. Những thành viên nổi bật có thể kể đến như:
Daniel Wang: Ông là nhà đồng sáng lập và hiện đang là CEO của Taiko. Ông đã từng có khoảng thời gian 4 năm làm việc tại Google với vị trí trưởng nhóm kỹ thuật phần mềm (Tech Lead) và cũng là cựu CEO tại Loopring Foundation.
Brecht Devos: Ông là nhà đồng sáng lập và hiện đang đảm nhận vị trí tưởng bộ phận R&D (nghiên cứu và phát triển sản phẩm). Trước đó, Brecht từng làm việc tại Loopring Foundation với vị trí Chief Architect (Kỹ sư trưởng) và đã phát triển zkEVM cùng với nhóm PSE của tổ chức Ethereum Foundation.
Aleksei Vambol: Ông hiện đang là nhà nghiên cứu chuyên sâu về tiền điện tử tại Taiko. Trước đó, ông đãcũng là một nhà nghiên cứu tương tự tại Zpoken và đã tham gia trong việc lập trình các sản phẩm liên quan đến công nghệ zk-SNARKs.
Investor
Update …
Tokenomics
Update …
Partners
Taiko đã hợp tác thành công với Orbiter Finance để phát triển Bridge từ các chain khác sang Taiko và đang phát triển native bridge để hỗ trợ người dùng chuyển đổi tài sản.
Kênh Thông Tin Của Taiko
Website: https://taiko.xyz/
Discord: https://discord.com/invite/taikoxyz
Twitter: @taikoxyz
Kết luận
Mặc dù zkEVM đã được chạy thử và thử nghiệm bởi nhiều bên, nhưng công nghệ này vẫn đang ở giai đoạn đầu. Taiko được dẫn dắt bởi Co-founder Daniel Wang – người có nhiều kinh nghiệm trong việc phát triển dự án layer 2 zkRollup (từng là Founder và CEO của Loopring – dự án Layer 2 zk-Rollup). Với sự hướng dẫn của anh ấy, Taiko có thể sẽ rút ngắn đáng kể thời gian phát triển sản phẩm và tạo ra một sản phẩm tốt hơn Loopring. Chúng ta hãy tiếp tục theo dõi các lộ trình tiếp theo của dự án Taiko.
Lưu ý: đây không phải lời khuyên đầu tư, hãy làm chủ với tài sản cá nhân của bạn và thực hiện DYOR trước khi đầu tư.
Thảo luận & theo dõi các kênh truyền thông của Blockchain247 tại:
Bài viết liên quan